Przerywanie ciąży to problem, który może rodzić problemy do rozwiązania, na kilku poziomach. Pierwszym z nich jest przede wszystkim kwestia legalności usuwania ciąży. W Polsce sytuacje, w której kobieta może zgodnie z prawem wykonać zabieg usuwania ciąży została ograniczona przez ustawodawcę dwukrotnie. Pierwsze ograniczenie miało miejsce po roku 1989 i sprowadzało się do tego przez lata nazwaliśmy “kompromisem aborcyjnym “. W rzeczywistości było to odebranie kobietom możliwości wykonania aborcji na żądanie, ograniczając tę możliwość do przyczyn enumeratywnie wskazanych w ustawie. Drugie ograniczenie wynikało z regulacji prawnych wprowadzonych przez prawicowy rząd kilka lat temu. W tym wypadku wykonanie aborcji stało się możliwe wyłącznie w dwóch przypadkach (ciąża pochodzi z przestępstwa lub zagraża życiu matki). W związku z powyższym nastąpiła konieczność usuwania ciąży za granicą, jeśli nie występowały przesłanki ustawowe. W ten sposób docieramy do kolejnego problemu stanowiącego przedmiot niniejszego artykułu. Chodzi o terminy. Wiele Polek decyduje się wykonać zabieg usuwania ciąży na terenie Czech lub na Słowacji. Przyjrzyjmy się bliżej regulacjom prawnym dotyczącym usuwania ciąży u naszych południowych sąsiadów.
A zatem terminy. Czeski i słowacki ustawodawca dopuszcza możliwość aby przerwania ciąży nastąpiło na żądanie bez podania przyczyny zabiegu. Kobiety mają tutaj wolność wyboru. Nie jest to wybór oceniany i piętnowany jak często ma to miejsce w Polsce. Usunięcie ciąży w Czechach lub na Słowacji nie wzbudza tylu kontrowersji i jest zabiegiem rutynowym.
Kiedy zatem może nastąpić przerwanie ciąży na żądanie? Jeżeli ciąża nie przekroczyła 12 tygodnia. Co jeśli ten termin upłynął? Wtedy istnieją dwa kolejne terminy. Pomiędzy 12, a 22 tygodniem usuwanie ciąży jest możliwe po wystąpieniu przesłanek ustawowych. Należy wtedy podać odpowiednią przyczynę (np. wada letalna płodu lub zagrożenie życia matki). Wymaga to jednak konsultacji lekarskiej i nie jest już takie proste. Niezależnie od tego wciąż istnieje taka możliwość.
Usuwanie ciąży może też ulec ograniczeniom ze względu na wybór metody, w której będzie można wykonać zabieg usuwania ciąży. Kiedy ciąża nie przekroczyła jeszcze 9 tygodnia, pacjentka może wykonać aborcję metodą farmakologiczną. Usuwanie ciąży tą metodą polega na podaniu środka farmakologicznego, który spowoduje krwawienie podobne do tego, które ma miejsce w czasie menstruacji. W ten sposób ciąża zostanie przerwana. Jeśli natomiast upłynął okres 9 tygodni, lub przynajmniej 7 tygodni, a nie upłynął jeszcze okres 12 tygodni – wykonać zabieg usuwania ciąży można metodą próżniową – inaczej chirurgiczną. Polega ona na podaniu pacjentce znieczulenia ogólnego, a następnie opróżnieniu jej macicy z płodu i błon płodowych. Jeśli dzieje się to do 12 tygodnia ciąży nie wymaga się podania żadnej przyczyny wykonania zabiegu.
Jakie są zalety i wady wyżej omówionych metod za pomocą których przeprowadzane jest przerywanie ciąży?
Metoda farmakologiczna zapewnia szybkość i nieinwazyjność zabiegu. W przypadku wyboru takiej metody pacjentka na pewno szybciej wróci do domu. Poza tym aborcja farmakologiczna nie wiąże się z ingerencją chirurgiczną w organizm kobiety. Wadą tej metody jest rosnące wraz z upływem tygodni ryzyko nieskutecznego zabiegu. Może się zdarzyć, że będzie trzeba wykonać aborcję metodą chirurgiczną ponieważ aborcja farmakologiczna nie doprowadziła do spodziewanych rezultatów. Poza tym wadą tej metody są obfite krwawienie, bóle brzucha i wymioty.
Metoda próżniowa natomiast to sposób usuwania ciąży, który gwarantuje komfort związany z podaniem znieczulenia ogólnego. W praktyce kobieta nie jest obecna podczas zabiegu – jest wtedy nieprzytomna. Zabieg przebiega sprawnie i krótko. Gwarancja jego skuteczności jest niemal stuprocentowa. Jeśli pacjentka zdecyduje się wykonać aborcję tą metodą nie naraża się również na uciążliwe efekty uboczne jak krwawienie, bóle brzucha czy mdłości. Wadą tej metody jest bez wątpienia jej inwazyjność oraz konieczność dłuższego przebywania na terenie kliniki aborcyjnej po tym jak nastąpiło już usunięcie ciąży. Aborcja chirurgiczna wymaga dłuższej obserwacji pacjentki po zabiegu. Klinika aborcyjna to miejsce, w którym pacjentka może liczyć na profesjonalną obsługę i troskę, której wymaga przerwanie ciąży.
Jednak dłuższy okres obserwacji pacjentki rodzić może konieczność przenocowania za granicą, co podnosi koszty aborcji. Natomiast bez trudu pacjentka znajdzie nocleg w nieodległej od kliniki aborcyjnej okolicy. To będzie miało miejsce jeśli pacjentka nie skorzysta z transportu oferowanego przez klinikę aborcyjną. Część pacjentek decyduje się bowiem udać do Czech i na Słowację własnym środkiem transportu (np. samochodem) zapominając, że ponad 12 godzin po tym jak nastąpiło wykonanie aborcji, nie wolno jej prowadzić pojazdów mechanicznych.
Ważne aby w tym miejscu wspomnieć o pacjentkach niepełnoletnich. Jeśli taka pacjentka zdecyduje się na przerywanie ciąży, niezbędna będzie podczas jej obecności w klinice aborcyjnej obecność rodzica lub jej opiekuna prawnego.
Spróbujmy przypomnieć zatem jak wygląda sytuacja związana z terminami przerywania ciąży.
Do 12 tygodnia można wykonać aborcję “na żądanie” bez podania przyczyny oraz bez konieczności przedstawiania żadnej dokumentacji medycznej.
Po upływie 12 tygodnia ciąży, a przed upływem 22 tygodnia ciąży wykonanie aborcji jest możliwe po wystąpieniu przesłanek ustawowych i przedstawieniu dokumentacji medycznej.
Po 22 tygodniu ciąży nie można już legalnie wykonać zabiegu usuwania ciąży na terenie Czech i na Słowacji.
Jeśli chodzi o terminy dotyczące wyboru metody, w której nastąpić ma przerwanie ciąży to sytuacja wygląda następująco. Jeżeli ciąża nie przekroczyła 9 tygodnia, możliwe jest aby usuwanie ciąży nastąpiło metodą farmakologiczną.
Jeżeli ciąża przekroczyła 7 tydzień możliwa jest już aborcja chirurgiczna.
O zasadach na jakich następuje przerywanie ciąży poinformuje pacjentkę klinika aborcyjna lub/i lekarz przeprowadzając z pacjentką wywiad.
Przerywanie ciąży to zabieg będący zawsze poważną decyzją do podjęcia której potrzebny jest spokój i komfort psychiczny. Jeśli już kobieta zdecyduje się wykonać aborcję, najważniejsze jest aby zabieg usuwania ciąży był przeprowadzony w sposób legalny ponieważ tylko takie usunięcie ciąży gwarantuje fachowość i bezpieczeństwo przeprowadzonego zabiegu.
Wykonanie aborcji to również kwestia etyczna związana ze stopniem zaawansowania ciąży. Problem usuwania ciąży staje się w ten sposób również kwestią, która budzić może na terenie niektórych państw opór moralny (tak jak to ma miejsce m.in. w Polsce)
Mamy nadzieję, że ten krótki artykuł pozwolił syntetycznie i przejrzyście ująć okoliczności, w których usunięcie ciąży jest możliwe. Wskazał również na wady i zalety metod w jakich można wykonać aborcję. Poza tym usuwanie ciąży – jego legalność lub ograniczenia legalności – to również skuteczna metoda kontroli społecznej nie tylko kobiet, ale po prostu społeczeństw.
Podsumowując – usunięcie ciąży to proces wymagający nie tylko przygotowania organizmu i podjęcia decyzji w sprawie usuwania ciąży, ale przede wszystkim zapewnienie sobie bezpieczeństwa prawnego i uniknięcia kłopotów z organami ścigania i wymiarem sprawiedliwości. Mamy nadzieję, że ten artykuł rozwieje istniejące wątpliwości i pomoże kobietom w podjęciu rozsądnej decyzji.